Deze vraag werd vrijdag 8 maart jongstleden in MFC Rietveld voorgelegd aan in totaal zo’n twintig Nagelezen door Kevin Westerveld en Hedwig van der Linden van Dérive, een ontwerpbureau dat zich op co-creatieve en conceptuele wijze bezighoudt met architectuur, publieke ruimtes en strategie. De geïnterviewde groep werd van tevoren door Dérive geselecteerd om een zo divers mogelijk pallet aan meningen bijeen te brengen. De Nageleze inventarisatie wordt toegevoegd aan de in totaal 16 nationale locaties en verder uitgewerkt door schrijver/journalist Tijs van den Boomen tot één publicatie voor het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (O.C.W.). Het ministerie laat zich met deze publicatie informeren om goed en afgestemd beleid te ontwikkelen. Hieronder volgt een korte samenvatting van hetgeen ter tafel kwam tijdens het gesprek.
- Wat hebben Nagelezen gemeen? De plek, gewoontes, het verleden en heden. Een rijk verenigingsleven en een (van oudsher al) grote hoeveelheid buurtverenigingen mede door de vele hofjes die Nagele telt.
- Welke tradities en rituelen zijn er? De voorheen uiterst strenge selectieprocedure in 1956 van de overheid voor de eerste bewoners van Nagele is vanuit ons huidig privacy perspectief opmerkelijk te noemen. De verzuiling van vroeger is in de loop der tijd veranderd in meer begrip en saamhorigheid onder elkaar. De feestweek in mei wordt in Nagele uitbundig gevierd. De meest markante traditie daarbij is het vogelschieten (met een ‘schutterskoning of -koningin’).
- Welke activiteiten zijn er? Er is o.m. een actieve toneelvereniging, een brassband, ‘vrouwen van nu’ Nagele, de Zonnebloem, verschillende sportclubs voor jong en oud (bv. de voetbal- en biljartclub), een groenbrigade en een kerkdienst.
Best veel voor slechts 1.990 inwoners, inclusief de buitenwegen. (telling 2023). - Wat waarderen de Nagelezen in hun woonomgeving? Het groen en de ruimte!! Dit wordt door allen hartstochtelijk beaamd! Nagele is groen, stil, (relatief) veilig en rustig. In de zomer is Nagele prachtig! In de winter oogt het wat somberder. Er is brede bijval voor nieuwe initiatieven van Multi Functioneel Centrum het Rietveld, o.a. voor de jeugd.
- Wat vinden de Nagelezen van hun beroemde architectuur? Er is brede waardering voor het historisch unieke stedenbouwkundige plan van vermaarde architecten behorende tot ‘Het nieuwe bouwen.’ Zoals Aldo van Eyck en Gerrit Rietveld en het groenplan van Mien Ruys. De indeling van de hofjes wordt hoog gewaardeerd. Alleen maar platte daken wordt niet betwist en breed erkend als markant en historisch gegeven.
- Welke zorgen hebben de Nagelezen t.v. hun woonomgeving? Er is veel frustratie over de traagheid van nieuwe bouwplannen. Of de afwijzing ervan. Over de onduidelijkheid rond het door de gemeente goedgekeurde ambitiedocument voor de woonuitbreiding. Over de doorstroom (kunnen mijn kinderen ook in Nagele blijven wonen?). Over een leven lang opschuiven (van wieg tot graf in Nagele blijven wonen). Over vraag en aanbod: wordt er goed afgestemd op de woonwensen van de Nagelezen? Bijvoorbeeld grotere woningen met vier slaapkamers (voor grotere gezinnen) en juist ook kleinere woningen voor alleenstaanden en ouderen. De integratie van economische migratie. Ook de bereikbaarheid het openbaar vervoer is een punt van zorg. De angst om een slaapstad(dorp) te worden door forensen uit de rijke randstad. Het mogelijk verdwijnen van ondernemers en de middenstand (bv. de lokale supermarkt). Het verkleinen en voorkomen van een achterstandsbuurt met de bijbehorende problematiek. Vele vragen van bewoners wachten nog op een antwoord van de gemeente of Mercatus.
Het beeld ontstaat bij enkelen dat onze fraaie architectuur behalve een zegen ook een vloek is voor Nagele vanwege allerlei regels en beperkingen voor de benodigde uitbreiding en vernieuwing. “Alles staat stil, een vernieuwer als Rietveld draait zich om in zijn graf,” aldus een aanwezige.
De geïnterviewde Nagelezen krijgen gratis later van het Ministerie O.C.W. een fraai gedrukt boekje van de uiteindelijke verslaglegging van alle 16 locaties. Als dank voor hun inbreng.
Het is lovenswaardig dat onze bewoners zich op de vrijdagavond ter beschikking stelden voor de leefbaarheid en de toekomst van ons dorp.
Tekst: Bert Bras